Tournai (Doornik) is een stad in het westen van de Belgische provincie Henegouwen aan de Schelde met bijna 70.000 inwoners en qua oppervlakte de grootste gemeente van België.
De stad is de op een na oudste stad van België en heeft cultuurhistorisch een grote rol gespeeld.
Tournai bestond al in de Romeinse tijd en kwam rond 432 in Frankische handen door een inval van Chlodio. Onder de Salische Franken Childerik en Clovis was Tournai de hoofdstad van het Frankische rijk (tot 486). Clovis verplaatste het Frankische machtscentrum naar Parijs, maar de rol van Tournai was nog niet uitgespeeld. Clovis maakte de stad bij zijn vertrek tot bisschopszetel, die heel Vlaanderen bestreek. De in Tournai geboren Eleutherius werd de eerste bisschop.
Onder Karel de Kale, de eerste koning van westelijk Frankrijk, ontstond rond 850 het graafschap Vlaanderen, dat een leen bleef van de Franse koning. De stad trok welvarende kooplieden aan en hun streven naar onafhankelijkheid leidde ertoe dat Tournai vanaf 1187 rechtstreeks onder de Franse kroon kwam. In de 15e eeuw kende de stad een bloeiende lakenhandel en was het een voorname leverancier van wandtapijten.
Tot 1513 bleef de stad Frans; toen veroverde de Engelse koning Hendrik VIII Tournai. Het is daarmee de enige stad in België die door Engeland bezet werd. In 1519 werd het bestuur over de stad weer aan Frankrijk overgedragen.
Keizer Karel V voegde in 1521 de stad bij zijn Nederlandse erflanden, waarop een periode van godsdiensttwisten en economisch verval volgde. In die tijd werd Tournai een calvinistisch bolwerk onder invloed van predikanten als Ambrosius Wille. Na de Beeldenstorm, die de stad op 23 augustus 1566 bereikte, eisten de calvinisten eigen kerken.
Als gevolg van het Eeuwig Edict (1577) verlieten de Spaanse troepen de stad. In 1581 werd zij door de Spaanse landvoogd Alexander Farnese, heroverd na een langdurig beleg.
Onder de Franse koning Louis XIV kwam de stad in Frans bezit. De Fransen moesten aan het eind van de Spaanse Successieoorlog volgens de bepalingen van de Vrede van Utrecht (1713) aanvaarden dat de voormalige Spaanse Nederlanden Oostenrijks werden.
In 1815 ging Doornik deel uitmaken van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en in 1830 van België. In 1940 leed de stad aanzienlijke schade door toedoen van de Duitse bezetters.