Aleksandr Isajevitsj Solzjenitsyn was een Russisch schrijver die in de jaren 1970 als dissident stond aangeschreven.
Voor zijn gehele oeuvre ontving de schrijver in 1970 de Nobelprijs voor Literatuur. Dankzij zijn monumentale werk De Goelag Archipel (verschenen in Parijs tussen 1973 en 1975) kon de buitenwereld kennisnemen van de werkkampen in de Sovjet-Unie, de Goelag. Overigens had hij al in Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj over de goelag geschreven en nog eerder (in 1951) had Gustaw Herling-Grudzi?ski over zijn ervaringen in de goelag geschreven. Na publicatie van de eerste delen werd de schrijver gearresteerd en op 12 februari 1974 uitgewezen. Via Zwitserland kwam Solzjenitsyn in 1976 uiteindelijk in de Amerikaanse staat Vermont terecht.
Onder partijleider Michail Gorbatsjov, die in 1985 aantrad, kwam de glasnost (Russisch voor "openheid") op gang, waarbij de waarheid omtrent heden en verleden steeds openlijker uitgesproken kon worden. Vanaf 1989 mochten er weer werken van Solzjenitsyn verschijnen en de schrijver kreeg in 1990 het staatsburgerschap terug. Vier jaar later, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, keerde hij naar Rusland terug. De Russische Federatie eerde hem met de Orde van Sint-Andreas de Eerstgeroepene, maar de recalcitrante schrijver weigerde deze onderscheiding. Hij ontwikkelde zich tot een scherp criticus van het morele verval waaraan zijn land volgens hem ten prooi was. Als Russisch nationalist had hij ook felle kritiek op de westerse wereld, niet alleen vanwege het ongegeneerde materialisme, maar ook als geopolitieke tegenstander van Rusland, blijkens zijn afwijzen van de NAVO-bombardementen op Servië in maart 1999, tijdens de Kosovocrisis. In 2006 beschuldigde hij de NAVO ervan Rusland te willen omsingelen. In 2007 kreeg hij de Staatsprijs van de Russische Federatie, die hem wegens zijn zwakke gezondheid thuis persoonlijk werd overhandigd door de toenmalige Russische president Vladimir Poetin, een ex-officier van de KGB, de organisatie die hem het leven zo zuur had gemaakt. Bij zijn overlijden stuurde president Dmitri Medvedev condoleances aan zijn familie. Solzjenitsyn is begraven op de begraafplaats van het Donskojklooster.